Stappenplan voor het aanleggen van een bamboehaag

Aanleg en onderhoud + Algemene informatie

Het aanleggen van een niet woekerende bamboehaag. (1 tot 4 meter hoog)
Niet woekerende bamboes,de Fargesia's, blijven goed tot redelijk goed op hun plaats, vormen nooit ondergrondse uitlopers en zijn daarom geen bedreiging voor folievijvers, bestrating of buren. Omdat de nieuwe halmen steeds weer dicht bij de moederplant uit de grond komen zijn deze winterharde soorten ideaal voor het maken van een wintergroene haag. Ze worden tussen 1 en 4 meter+ hoog.
Hieronder stellen we de belangrijkste 3 soorten voor. Deze hebben zich inmiddels bewezen als de meest geschikte bamboes voor een haag

Een bamboehaag van Fargesia robusta 'Campbell'

(Foto boven links) Bemesten: Bamboes houden van humusrijke grond. Voor het planten moet de grond goed voorbereid worden met compost, oude paardenmest of gekochte tuincompost . Bij arme grond mogen deze meststoffen ruim door de bestaande grond gemengd worden. Bijmesten kan met organische meststoffen in korrelvorm zoals Culterra. Chemische mestkorrels raden wij af omdat de groei dan te veel gejaagd wordt.
(Foto boven rechts) Hier worden I5 liter potten met Fargesia robusta 'Campbell' uitgezet en (zonder pot !) ingegraven.
Plantafstand: 1 plant per strekkende meter of 3 planten per 2 strekkende meters. Bij weinig geduld 2 planten per strekkende meter. De bamboe moet iets lager staan dan de omringende grond.
Water geven hoort bij het uitplanten. Voor het planten moet de wortelkluit goed in water gedompeld worden. Na het planten is overvloedig water geven belangrijk, zeker in een droge periode moet dit regelmatig herhaald worden.
De planttijd begint wanneer de vorst uit de grond is (meestal eind februari) en kan voor de sterkere soorten doorgaan tot de late herfst. De planten worden geleverd in potten en kunnen in principe het hele groeiseizoen geplant worden.

(foto links) Ook bij niet woekerende soorten kan er een wortelbegrenzer, tegels of een trottoirbandje van 30-35 cm diep ingegraven worden. Deze begrenzer is alleen nodig om de uiteindelijke gewenste breedte van de haag te bepalen en deze hoeft daarom niet boven het maaiveld uit te steken.
Bij Fargesia robusta ''Campbell' moet de strook minimaal 80-100 cm breed zijn.
(foto rechts) ) Bij het planten van de grotere 15 liter potten van Fargesia robusta 'Campbell' is dit is dit het resultaat na 1 tot 2 groei-jaren . Met 5 liter potten duurt dit resultaat een jaar langer. De groeisnelheid is ook afhankelijk van de vruchtbaarheid van de grond.
De planttijd begint wanneer de vorst uit de grond is (meestal eind februari) en kan voor de sterkere soorten doorgaan tot de late herfst. De planten worden geleverd in potten en kunnen in principe het hele groeiseizoen geplant worden.

foto links) Het resultaat na 3 tot 4 groei-jaren. Een 3 tot 4 meter hoge gesloten bamboehaag van Fargesia robusta 'Campbell'.
(foto rechts) Deze soort kan ook worden gesnoeid tot een strakke haag,maar men moet rekening houden met het groeipatroon. Wanneer de heg is teruggesnoeid zullen de nieuwe scheuten in het groeiseizoen hier weer doorheen groeien en deze kunnen weer een meter hoger zijn dan de heg. Deze moeten weer teruggesnoeid worden tot de gewenste hoogte zodat de oorspronkelijke vorm hersteld wordt. Ook kunnen de oudere takken toch wat topzwaar worden en gaan doorhangen. Door deze halmen met ¼ van de lengte in te korten gaan ze weer rechtop staan. Hiervoor heeft men wat kapperstalent nodig.

Een bamboehaag van Fargesia sp. Jiuzhaigou 1

(Foto boven) Nieuwe aanplant van Fargesia sp. Jiuzhaigou 1 met 15 liter potten. Plantafstand:1 plant per strekkende meter of (beter) 3 planten per 2 strekkende meters of om een haag nog sneller dicht te krijgen, 2 planten per strekkende meter.
Water geven hoort bij het uitplanten. Veel en de eerste weken na het planten regelmatig, zeker bij droog weer.

(foto links) Bij weinig ruimte mag er een wortelbegrenzer, tegels of een trottoirbandje van 30-35 cm diep ingegraven worden. Deze begrenzer alleen nodig om de uiteindelijke breedte van de haag te bepalen en deze hoeft daarom niet boven het maaiveld uit te steken.
Bij Fargesia sp. Jiuzhaigou 1 moet de strook minimaal 40 cm breed zijn. Wanneer mogelijk is een breedte van 1 meter beter.
(foto rechts) Fargesia sp. Jiuzhaigou 1 kan ook worden gesnoeid tot een strakke haag, maar men moet rekening houden met het groeipatroon. Wanneer de heg is teruggesnoeid zullen de nieuwe scheuten in het groeiseizoen hier weer doorheen groeien en deze kunnen weer hoger zijn dan de heg. Deze moeten weer teruggesnoeid worden tot de gewenste hoogte zodat de oorspronkelijke vorm hersteld wordt.

Volwassen Fargesia sp. jiuzhaigou 1 haag. 2 tot 3 meter hoog na 2 tot 4 groei-jaren al naar gelang de plantgrootte bij het planten en de vruchtbaarheid van de grond. Ook bij opgaand groeiende soorten kunnen de oudere takken toch wat topzwaar worden en gaan doorhangen. Door deze halmen met ¼ van de lengte in te korten gaan ze weer rechtop staan. Hiervoor heeft men kapperstalent nodig.

Een bamboehaag van Fargesia 'Rufa'

(foto boven) Een weelderige brede Fargesia 'Rufa' haag. Bij deze soort moet de strook minimaal 1 meter breed zijn. Reken zonder snoei op een haagbreedte van 2 meter of meer. Bij weinig ruimte mag er een wortelbegrenzer, tegels of een trottoirbandje van 30-35 cm diep ingegraven worden. Deze begrenzer alleen nodig om de uiteindelijke breedte van de haag te bepalen en deze hoeft daarom niet boven het maaiveld uit te steken.
Bij Fargesia 'Rufa' moet de strook minimaal 80-100 cm breed zijn.
Plantafstand:1 plant per strekkende meter of 3 planten per 2 strekkende meters. Bij weinig geduld 2 planten per strekkende meter.

(foto boven) Fargesia 'Rufa' kan ook worden gesnoeid tot een strakke haag,maar men moet rekening houden met het groeipatroon. Wanneer de heg is teruggesnoeid zullen de nieuwe scheuten in het groeiseizoen hier weer doorheen groeien en deze kunnen weer hoger zijn dan de heg. Deze moeten weer teruggesnoeid worden tot de gewenste hoogte zodat de oorspronkelijke vorm hersteld wordt.

Het aanleggen van hogere hagen. (4 tot 10 meter hoog)

Grotere planten van Phyllostachys aureosulcata 'Aureocaulis' zijn hier uitgezet voor ze ingegraven worden. De wortelbegrenzer is al ingegraven en de grond is bemest. De planten hebben de eerste maanden na het planten ruim en regelmatig water nodig. De wortelbegrenzer moet 3 tot 5 cm boven het maaiveld uitsteken en eenmaal per jaar nagelopen worden.

Jonge aanplant van Phyllostachys bissetii. Door de groeisnelheid van dit type is een plantafstand van 1 meter voldoende in binnen 1 tot 2 jaar een haag te krijgen. Meer planten per strekkende meter mag.

Deze volwassen uitgedunde Phyllostachys aureosulcata 'Aureocaulis' haag is 7 meter hoog. De rand van de wortelbegrenzer is bedekt met bodembedekkers. De keuze tussen uitdunnen of laten groeien heeft natuurlijk alles te maken met onze doeleinden en ook de ruimte die we hebben. Moet een lelijk gebouw of lelijke buurman weggewerkt worden dan kunnen de bosschages niet dicht en hoog genoeg zijn. Wanneer we daarentegen de halmen willen zien dan moet er gesnoeid worden en ontstaat er transparantie.

Voorbeeld van een dichte hogere bamboehaag. Deze Phyllostachys bissetii haag is niet uitgedund maar wel wat opgesnoeid.

(hierboven) De groei van hogere bamboesoorten wijkt helemaal af van bijvoorbeeld de groei van bomen. In april, mei, juni of juli komen nieuwe scheuten uit de grond. Deze scheuten hebben al meteen hun definitieve dikte en groeien in 2 tot 4 maanden naar hun definitieve hoogte, of dat nu 2 of 10 meter is. Een nieuw aangeplante bamboe groeit in 3 tot 10 jaar uit naar de volwassen hoogte. Wanneer de halmen in lengte zijn uitgegroeid vertakken ze zich, vormen blad maar worden niet meer hoger of dikker. De scheuten van het daarop volgende groeiseizoen kunnen wel weer dikker en hoger worden tot de plant volwassen is. Veel soorten hebben in de herfst nog een nagroei, dit zijn meestal dunnere kromme halmen en die kunnen zonder probleem afgesnoeid worden. Bij de woekerende soorten begint de groei van de horizontale ondergrondse wortelstokken, de rhizomen, in de nazomer

De wortelbegrenzer (rhizoombarrière)

(foto boven) werkzaamheden Bamboekwekerij Kimmei in samenwerking met Koert Gardening in diergaarde Blijdorp.
De wortelbegrenzer (rhizoombarrière) dient om de wortels binnen het afgebakende gebied te houden en om te voorkomen dat de wortelstokken (rhizomen) zich uitbreiden naar plaatsen waar ze niet gewenst zijn. Deze wortelbegrenzer is gemaakt van HDPE, een taaie, duurzame polyethyleen folie van één millimeter dik, die ondoordringbaar is voor de wortelstokken. Wij leveren de breedte van 57 centimeter, wat voor de meeste soorten voldoende is en 70 centimeter voor extra zekerheid op kleinere plaatsen
Het ingraven van de wortelbegrenzer.HDPE is een lastig karwei, maar het is belangrijk dat het goed gebeurt. Om zeker te zijn dat de wortelstokken binnen de folie blijven moet deze folie helemaal rondom de plant worden ingegraven, waarbij de uiteinden worden omgevouwen (met een hamer) en in elkaar gehaakt. Deze verbinding kan worden vastgezet met bijvoorbeeld boutjes, popnagels of een plankje en spijkers. Er zijn ook andere systemen met metalen strips te verkrijgen. De rand van de folie moet 2 à 3 centimeter boven de grond uitsteken.

Regelmatig controleren. Omdat de folie een stukje boven de grond uit steekt is het gemakkelijker te zien als de wortelstokken over de rand gaan (de meeste bamboes wortelen erg ondiep). Controleer minstens een keer per jaar of de rhizomen niet over de folierand groeien. Als dit gebeurt, knip dan de uitloper af en graaf, indien nodig, het ontsnapte deel uit.
Door lokale factoren of onjuiste toepassing is het nooit helemaal uit te sluiten dat een bamboe alsnog ontsnapt. De kwekerij kan echter geen 100 % garantie geven omdat in sommige gevallen door locale factoren of onkundig gebruik van het materiaal de bamboe alsnog kan ontsnappen. Wij nemen hiervoor geen verantwoordelijkheid.
De wortelbegrenzer is op de kwekerij te koop.
Hoogte 60 cm en 1 mm dik € 4.50 per meter. Hoogte 70 cm en 1 mm dik € 5.00 per meter. (inclusief 21 % BTW)

De vorm van het plantvak.
De vorm van het plantvak is niet belangrijk, mits deze niet te smal gemaakt wordt (minstens een meter breed voor de grote soorten). (Foto links) Het inwerken van compost binnen de wortelbegrenzer. (foto rechts) Het het uitzetten en inplanten van Phyllstachys bissetii.
Men dient vooraf de vorm van het af te bakenen gedeelte te bepalen waarbinnen de bamboe kan uitgroeien. De plant kan zich na plaatsing van de folie alleen nog binnen dit vak ontwikkelen en dus is het van belang dat het oppervlak niet te klein is voor de geplaatste bamboe. Het minimale oppervlak voor een lage bamboe is twee vierkante meter, voor middelhoge 3 tot 4 en voor hoge bamboes 5 m² of meer. Voor de echte reuzenbamboes is 5 tot 10 m² echt het minimum. De planten vragen een goed bemeste humusrijke grond.

Dezelfde Phyllstachys bisseti. Resultaat na 3 groei-jaren. Een volle niet uigedunde 4-5 meter hoge haag.
Project in samenwerking met Koert Gardening: Spa Wellness Weesp

Plantadvies bamboe algemeen

De planttijd
De planttijd begint wanneer de vorst uit de grond is (meestal eind februari) en kan voor de sterkere soorten doorgaan tot de late herfst. Geef dan wel wat extra winterbescherming met blad of stro. De planten worden geleverd in potten en kunnen in principe het hele groeiseizoen geplant worden.
De groeiplaats moet zorgvuldig gekozen worden. Het beste staat een bamboe op een tegen de noorden- en oostenwind beschutte plaats in goed doorlatende, humusrijke grond. Niet te droog maar ook niet te nat (geen natte voeten).

Er zijn 2 typen bamboe.
Niet woekerende soorten blijven goed tot redelijk goed op hun plaats, vormen nooit ondergrondse uitlopers en zijn daarom geen bedreiging voor folievijvers, bestrating of buren. Bij de goed winterharde bamboesoorten vindt men dit groeitype alleen bij het geslacht Fargesia. Deze bamboes uit de bergen van midden China zijn meestal te herkennen aan de vrij dunne halmen en het fijne blad. De nieuwe halmen komen steeds weer dicht bij de bestaande halmen uit de grond. In kleine tuinen, voor wintergroene hagen en bij folievijvers is dit type de beste keuze.
Winterharde woekerende soorten maken ondergrondse uitlopers en hierbij moet men rekening houden met een min of meer grote ondergrondse uitbreidingdrang. Tot deze grote groep behoren alle bamboes met dikkere halmen: Phyllostachys en Semiarundinaria, alle soorten met grote bladeren zoals Indocalamus, Pseudosasa, Sasa, Sasaella en alle lagere groeitypen als Pleioblastus, Sasa en Sasaella.

Water geven hoort bij het uitplanten.
Voor het planten moet de wortelkluit goed in water gedompeld worden. Na het planten is overvloedig water geven belangrijk, zeker in een droge periode moet dit regelmatig herhaald worden totdat de wortels van de kluit goed contact met de grond gemaakt hebben. Met tussenpozen door en door water geven is beter dan elke dag een klein beetje, de wortels mogen namelijk niet uitdrogen en moeten tijd hebben om uit de kluit te groeien. Eenmaal aangegroeid houdt bamboe op tijd van water maar is dan minder kwetsbaar. Planten die groen en gezond de kwekerij verlaten en binnen enkele weken bruin worden hebben in 99 % van de gevallen te weinig water gekregen. Hiervoor neemt de kwekerij geen verantwoording.

Bemesten:
Bamboes houden van humusrijke grond. Voor het planten moet de bodem goed voorbereid worden en hiervoor kan eigengemaakte compost, oude paardenmest of gekochte tuincompost gebruikt worden. Zeker wanneer de grond arm is en van de bamboes toch een reuzengroei verwacht wordt mogen deze meststoffen ruim door de bestaande grond gemengd worden. Bijmesten gaat het gemakkelijkst met organische meststoffen in korrelvorm zoals Culterra. Chemische mestkorrels raden wij af omdat de groei dan te veel gejaagd wordt.
Zure of kalkrijke grond of klei: Phyllostachys heeft een behoorlijk groot bereik tussen zuur en kalkrijk (pH tussen 5 en 7) maar op zwaardere kalkrijke kleigronden komt de horizontale en verticale groei langzamer op gang. Op zware kleigrond blijft de groei van sommige Fargesia’s achter. De wortels worden door de dichte structuur belemmert om voedsel op te nemen. Met name de Fargesia murieliae-cultivars ‘Bimbo’ en ‘Lava’ moeten echt een zuurdere zanderige bodem hebben. Door o.a. turf kan het pH naar beneden gebracht worden en kunnen deze soorten toch aangeplant worden.

Planten en onderhoud (niet woekerende soorten)
In kleinere tuinen waar de haag 1 tot 1.5 meter breed en tussen 2 en 4 meter hoog mag worden zijn de opgaand groeiende soorten zoals Fargesia sp. jiuzhaigou 1 en Fargesia robusta ‘Campbell’ de beste keus. Soorten zoals Fargesia ‘Rufa’ en een aantal doorhangende selecties van Fargesia denudata zijn beter op hun plaats in wat ruimere locaties. Ook niet woekerende bamboes worden langzaam breder en in de loop van jaren misschien wel te breed. Wanneer men wil voorkomen dat een Fargesia in de tijd toch te veel ruimte in gaat nemen voldoet een rij ingegraven trottoirtegels al als barrière. Ook de wortelbegrenzer die bij woekerende bamboes gebruikt wordt kan als barrière tegen verdere langzame uitdijing gebruikt worden maar dan is een hoogte van 30 cm al voldoende om de uiteindelijke breedte van de haag af te bakenen. Dan hoeft de wortelbegrenzer niet boven het oppervlak uit te steken. Ook bij opgaand groeiende soorten kunnen de oudere takken toch wat topzwaar worden en gaan doorhangen. Door deze halmen met ¼ van de lengte in te korten gaan ze weer rechtop staan. Hiervoor heeft men meer kapperstalent dan snoeitechniek nodig.

Planten en onderhoud. (hogere soorten)
De keuze tussen uitdunnen of laten groeien heeft natuurlijk alles te maken met onze doeleinden en ook de ruimte die we hebben. Moet een lelijk gebouw of lelijke buurman weggewerkt worden dan kunnen de bosschages niet dicht en hoog genoeg zijn. Wanneer we daarentegen de halmen willen zien dan moet er gesnoeid worden. Bij de zich uitbreidende soorten hoort een wortelbegrenzer die op de juiste manier moet worden ingegraven. (zie: deze pagina onderaan) Voor het aanleggen van bamboetuinen, het onderhoud en het ingraven van de wortelbegrenzer werken wij samen met een hoveniersbedrijf dat hierin gespecialiseerd is. Hierover kunt u met ons contact opnemen.

Het aanplanten en uitdunnen van een Phyllostachys-haag of -bos.
Wanneer de bamboe van onze keuze op een ruime, humusrijke plek is uitgeplant, mag deze gedurende enkele jaren gewoon zijn gang gaan. Alleen de scheve en oude exemplaren mogen tussendoor altijd weggesnoeid worden. Na een paar jaar zullen de nieuwe stengels, al naar gelang de soort en standplaats, al gauw zo'n 4 tot 6 meter hoogte bereikt hebben. Dan, in de late herfst of het vroege voorjaar, is het tijd voor een grotere snoeibeurt. Een deel van de halmen die drie jaar of ouder zijn moet bij de grond afgesnoeid worden. Meestal zijn deze dunner en hangen meer door. Snoei wordt het hele jaar door goed verdragen. Bij volgroeide bestanden mag elke herfst 30 tot 70 % van de halmen verwijderd worden. Kies hiervoor altijd de oude en lelijke exemplaren. Bij soorten met dikke halmen volstaat meestal minder uitdunning. Veel soorten produceren in augustus, september en oktober nog dunne en vaak schuine halmen. Over het algemeen draagt deze nagroei niet echt meer iets bij aan de evenwichtige ontwikkeling van de plant en kan beter verwijderd worden.

Een open oosterse groeiwijze.
Door snoei kan men bepalen of een aanplant tot beneden bebladerd is of open, waardoor de halmen zichtbaar worden. Kiest men voor de laatste optie dan moeten de onderste zijtakken van de halmen weggesnoeid worden. Deze snoei heeft optisch het beste effect wanneer niet meer dan 1/4 deel van de halm wordt vrijgemaakt. Hierdoor krijgt het licht de ruimte en wordt ondergroei mogelijk gemaakt. Ook de kleuren en het krachtige lijnenspel van de halmen worden zichtbaar gemaakt. Snoei tot een strakke haag.
Ook is bamboe tot een strakke haag te snoeien maar men dient dan wel rekening te houden met het afwijkende groeipatroon van bamboe. Door de recht gesnoeide bovenkant van een 3 meter hoge Phyllostachys bissetii haag groeien in de loop van mei de nieuwe scheuten. Deze kunnen in korte tijd 1 meter of meer boven deze haag uitsteken. Wanneer deze uitgegroeid zijn (meestal na 2 tot 4 weken) mogen ze weer tot de haaghoogte van 3 meter teruggesnoeid worden en kan de strakke vorm weer hersteld worden. In de nazomer of in de herfst moet nog een keer geknipt worden in verband met nagroei.

Harmonie tussen wortels en halmen.
De volgende vraag wordt vaak gesteld: Is het mogelijk een woekerende hoge bamboe op een of twee afgebakende vierkante meters te houden? Niet wanneer men de maximale hoogte verwacht maar wel met inachtneming van het hierboven beschreven onderhoud en met het gebruik van de wortelbegrenzer. De eerste paar jaren zal een woekerende hoge bamboe wel genoegen nemen met zo'n begrensde plek, maar zonder snoei vraagt het om problemen. Op een klein oppervlak kunnen uiteindelijk geen honderd halmen staan. Net als in een bloempot moet het groen, dat boven de grond uitsteekt in evenwicht zijn met de wortels.

Bamboe in bakken en potten:
Met het planten van bamboe in bakken en potten neemt men altijd een risico. De snel groeiende en waterminnende bamboes zijn in deze beperkte ruimte zeer gevoelig voor uitdroging. Bij strenge vorst bevriest de kluit gemakkelijk en de wortels kunnen daardoor geen vocht meer opnemen. Een koele, lichte, vorstvrije overwinteringplaats is aan te raden. Kies de potten of bakken zo groot mogelijk, probeer deze te isoleren en zoek een plaats met zoveel mogelijk beschutting. Volle zon op de kluit en harde wind moet zoveel mogelijk vermeden worden en een goede potgrond met wat toevoeging van leem, een goede waterhuishouding en voeding is essentieel. Ook is verjonging door snoei of deling van de kluit (om de 2 tot 4 jaar) noodzakelijk.
De te gebruiken soorten moeten zo winterhard mogelijk zijn en ook nog goed in een potte houden zijn. Door bijvoorbeeld een bak met een meter doorsnee of meer te nemen kan men in de warmere gebieden met behulp van zachte winters soms jarenlang plezier hebben van de bamboe. Wil men een 1 tot 2 meter hoge beplanting uitproberen dan is Fargesia ‘Rufa’ ¹ de soort met het minste risico. Meer opgaand maar iets minder sterk is Fargesia robusta ‘Campbell’. Moet de bamboe nog wat hoger worden dan zijn Phyllostachys aureosulcata en Phyllostachys bissetii betere opties.